Văn Quỹ quê tôi: TRUYỀN THỐNG LỄ THANH MINH LÀNG VĂN QUỸ

TỪ NHÀ ÂM HỒN NHÌN SANG MIẾU THÀNH HOÀNG

Đầu thế kĩ XX ở nhà âm hồn là một nơi huyền bí và linh thiêng nhất trong làng,vào những năm kháng chiến từ 1945 đến cuối năm 1952 là cơ sở CM của một số cán bộ hoạt động kháng chiến thường xuyên chọn nơi đây để ẩn náu ,ban đêm đi hoạt động,ban ngày về ngủ vì nơi đây ít ai lui tới mặc dầu trước mặt nhà thờ có một con đường nhỏ đi ra phía sau để đi về đường Bạn về làng Hưng Nhơn.

Khi quân đội Pháp về đóng đồn Văn Quỹ ở gần đó họ đã cho tháo dở nhà thờ và chặt cây cối để làm công sự thì nơi đây trở thành một khu đất hoang ,sau khi chế độ Ngô Đình Diệm lên chấp chánh trụ sở xã Hải Văn được xây ở đầu làng và quý bậc lão thành trong làng phục hồi lại một đàn âm hồn lộ thiên.

Khi Tổ Tiên các dòng họ trong làng vào đây lập nghiệp cũng đã hơn năm thế kỉ về cách thờ cúng theo đạo thờ ông bà, hình thức tổ chức từ Trông,xóm, Họ Làng theo phong tục tập quán từng làng quê Việt Nam, nhưng có lẽ cúng Thanh Minh thì phong tục theo Truyện Kiều của đại thi hào Nguyễn Du ,vì truyện Kiều có nói đến hai câu” Thanh Minh trong tiết tháng ba. Một là tảo mộ hai là đạp thanh" Truyện Kiều "Đoạn trường tân thanh"và Văn chiêu hồn Văn tế thập loại chúng sinh, của Nguyễn Du viết khoảng đầu thế kỹ XVIIII,có lẽ trong thời kỳ nầy các vua quan nhà Nguyễn áp dụng các Văn Tế của Cụ để tế lễ Cô Hồn, làng Văn Quỹ chúng ta cũng ảnh hưởng về hình thức tảo mộ và cúng cô hồn trong làng theo tiết Thanh Minh kể từ đó. Làng Văn Quỹ được áp dụng tảo mộ cô hồn theo tiết Thanh Minh, ngày trước tảo mộ ,ngày sau thiết lễ tế tại đàn âm hồn rất lớn, bà con dân làng dâng lễ vật và áo binh,giấy tiền vàng bạc đưa đến để làng tổ chức cúng tế, hiện nay hằng năm làng vẫn duy trì nhưng ba năm cúng mâm cổ một lần hai năm còn lại làng tổ chức bánh trái.

Trong các làng lân cận từ Hải Trường.Hải Sơn, làng Câu Nhi chỉ có làng Văn Quỹ tảo mộ Cô Hồn và cúng Thanh Minh các làng còn lại như Hưng Nhơn, An Thơ,Phú Kinh thì làng Hưng Nhơn cúng lễ tiết Đông Chí.

Nghiệm lại thì chúng ta thấy làng văn quỹ áp dụng tảo mộ cô hồn và tổ chức thiết lễ cúng theo truyền thống xưa của các tổ chức về lễ nghi đền ơn đáp nghĩa của cha mẹ nhiều đời nhiều kiếp mà không ai thờ tự là đúng theo truyền thống mà ông cha ta để lại.
Trở lại chuyện linh thiêng của nhà Âm. nói đến chuyện nầy hầu như dân làng ai cũng biết và truyền khẩu lại đời nầy sang đời khác, trước những năm 1965 trở về trước ai đi ngang qua đây đều không dám nhìn vào ,mọi công việc sản xuất trước mặt nhà thờ đều phải thận trọng nếu sai phạm điều gì mà nhất là khi chiếc mạ không được cúi xuống xây lưng vào,bẻ hoa hoàng anh quanh nhà thờ,nói dạo báng.... tối về nhà là đau phải nhờ người sai phan,lúc sai phan người cầm vía chạy lên nhà Âm,gia đình mua trầu rượu khấn vái là khỏi. Những năm chúng tôi học trường Mẫu Tâm cứ mổi khóa chuẩn bị thi hết cấp là đều rủ nhau tối lên nhà Âm học bài trong thời gian chuẩn bị thi,đêm nào cũng lên học,ngày cuối cùng anh em tập trung lên ngồi trước bàn thờ nhìn vào thắp mổi người mổi cây nến ,nếu nến đỏ suôn sẽ hết cây thì trong anh em ai cũng thi đổ,trường hợp tắt bao nhiêu cây thì thi rớt bấy nhiêu người, trong trường hợp lớp tôi thi rớt hai người vì bị tắt hai cây.Nói như vậy không phải tôi phịa ra đâu mà là sự thật. riêng những câu chuyện linh thiêng như vậy có lẽ bà con xóm trên ở gần đó đều biết rỏ.
Cũng rất mong sao quê hương chúng ta luôn giử được truyền thống tốt đẹp nầy để truyền thừa lại cho muôn đời con cháu .,.